Kώστας Kαββαθάς
__Εκείνο όμως που, κυριολεκτικά, _έστειλε_ τους ξένους δημοσιογράφους που
επισκέφθηκαν το ελληνικό περίπτερο ήταν η απονομή των βραβείων προς την
Ελληνική
Πολιτεία (αλλά και το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας) από αντιπροσωπείες
εργατών των
εργοστασίων της Χιουντάι, της Μάζντα, της Φίατ, της Πόλσκι, της Ζάσταβα,
της BMW,
της Μερτσέντες, της Ρενό, της Ρόβερ, ακόμα και της αμερικανικής Κράισλερ
για τη
συμπαράσταση του ελληνικού κράτους (αλλά και του απλού πολίτη) στις
αντίστοιχες
αυτοκινητοβιομηχανίες και εθνικές οικονομίες__
Εικόνες από μια Έκθεση(*)
ΠΡΕΠΕΙ να ήταν το 1968 που πήγα για πρώτη φορά στην Έκθεση της
Γενεύης και παρόλο ότι από τότε έχουν περάσει 27 ολόκληρα
χρόνια, δεν έχω ξεχάσει τα δύο πράγματα που μου έκαναν
εντύπωση. Το ένα ήταν η θαλπωρή που δημιουργούσαν οι προβολείς
και το άλλο η έκπληξη που ένιωσα (σαν βαλκάνιος), όταν για
πρώτη φορά στη ζωή μου αντίκρισα, κάτω απ_ την ίδια στέγη τις
δημιουργίες της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας. H θαλπωρή ήταν
ευπρόσδεκτη, αφού το χιόνι είχε σκεπάσει τα πάντα στην Ελβετία
και η ελληνική αποστολή (ένα τσούρμο_ 150 ατόμων που η τότε
αντιπροσωπεία της Φίατ είχε συγκεντρώσει απ_ όλη την Ελλάδα)
είχε φθάσει στη Γενεύη φορώντας ανοιξιάτικα πουκάμισα. H
έκπληξη όμως ήταν οδυνηρή, καθώς ο γεμάτος όνειρα για το
μέλλον δημοσιογράφος έβλεπε για πρώτη φορά τον κόσμο που
θαύμαζε από κοντά.
Οπλισμένος με μπλοκ, μολύβια και την πρώτη μου φωτογραφική
μηχανή (με τηλεφακό και ευρυγώνιο, παρακαλώ!) άρχισα να
περιδιαβαίνω τα εκθέματα φωτογραφίζοντας (σε μαυρόασπρο φιλμ)
τα πάντα, από τα αμαξώματα μέχρι τα _πούλια_ στους τότε
μεταλλικούς προφυλακτήρες, ακόμα και τα πρόσωπα των συναδέλφων
που πλημμύριζαν τα _σταντ_.
Πήγα στο χώρο της Φίατ, είδα το νέο 128, πήγα στο χώρο της
BMW, της VW, της Ρενό και μετά βρέθηκα σε μια γωνιά της
έκθεσης όπου οι μικροί κατασκευαστές -βιοτέχνες στην ουσία-
είχαν αραδιάσει τις δημιουργίες τους. Μικρά σπορ αυτοκίνητα,
φτιαγμένα από κομμάτια άλλων, ντυμένα από καροσερίστες που
άκουγαν στα εξωτικά ονόματα ?μπαρτ, Τζιανίνι, Μικελότι,
Μπερτόνε, Πινινφαρίνα, Κότζιολα, Σμπάρο κ.λπ. Κι ήταν τότε που
μου μπήκε η επιθυμία και το σαράκι. Όταν γυρίσω στην Ελλάδα,
σκέφθηκα, θα παρουσιάσω τη δουλειά των μεγάλων, αλλά και των
μικρών κατασκευαστών και θα πω στους νέους που διαβάζουν το
περιοδικό, πόσο εύκολο είναι να φτιάξουμε κι εμείς τέτοια
αυτοκίνητα στην Ελλάδα. Όχι Φίατ, Ρενό και BMW, αλλά Τζιανίνι
και Όσκα και Φίατ- ?μπαρτ. Τι χρειζόταν, διάβολε, πέρα από
κέφι και όρεξη για δουλειά και την υποστήριξη του_ κράτους;
Ποιου _κράτους_ θα αναρωτηθούν σίγουρα οι παλιότεροι, αφού το
1968 η άπορος κορασίς ήταν ήδη ένα χρόνο μέσα στη δικτατορία!
Το _κράτος_ είχε δώσει τη θέση του σ_ ένα συνονθύλευμα
συμπλεγματικών νταήδων, που με την _επανάσταση_ της 21ης
Απριλίου είχε καταφέρει να διαλύσει ό,τι παρέμενε όρθιο στην
Ελλάδα. Παρόλα αυτά, τα όνειρα παρέμεναν όνειρα και υπήρχε και
το μέλλον. Δεν μπορεί, σκεφτόμουν. Κάποτε η δικτατορία θα
καταρρεύσει και θα εμφανιστούν ηγέτες που θα δημιουργήσουν τις
προϋποθέσεις, ώστε να φτιαχτεί και στη χώρα μου ένα
αυτοκίνητο. Ήμουν μάλιστα βέβαιος ότι το ελληνικό περίπτερο με
τα τρίκυκλα της _?ττικα_ δεν θα ήταν το πρώτο (και το
τελευταίο) στην Έκθεση της Γενεύης.
H δικτατορία κατέρρευσε, ήλθε ο Καραμανλής, ακολούθησαν οι
κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ, περάσαμε από τον
καπιταλισμό στο σοσιαλισμό και πάλι στον καπιταλισμό και πάλι
στο σοσιαλισμό, έφυγε ο Κώστας και ήλθε ο Κωστής, πέρασε ένα
τέταρτο του αιώνα και βάλε, και παρόλο που δεν έχασα ούτε μία
Έκθεση, ελληνικό περίπτερο δεν είδα εκτός από φέτος!
Τι να πω και τι να _μολογήσω, αγαπητοί αναγνώστες...
Δίπλα στο περίπτερο της μαλαισιανής Proton που κατασκεύαζει
111.000 αυτοκίνητα το χρόνο, απέναντι απ_ τα περίπτερα της
Φορμόζας (60.000 αυτοκίνητα), της N. Κορέας (1.600.000), της
Πολωνίας (334.000), της Τσεχίας (152.000), της Ρουμανίας
(82.000), της Σλοβενίας (68.000) αλλά και φάτσα με εκείνο της
εξ ανατολών απειλής μας Τουρκίας με 200.000 αυτοκίνητα, αλλά
και μόλις μερικά βήματα πιο πέρα από εκείνο της _πτωχής_
Πορτογαλίας (42.000) δέσποζε, σε όλο το διαχρονικό του
μεγαλείο, το περίπτερο της Ελλάδας.
Μην μπορώντας να αναπνεύσω από τη συγκίνηση, σπρώχνοντας τους
εκατοντάδες δημοσιογράφους που συνωστίζονταν, για να θαυμάσουν
τα επιτεύγματα μιας χώρας που τα τελευταία 25 χρόνια έπαιξε
πρωτεύοντα ρόλο στην αυτοκινητοβιομηχανία της Ενωμένης
Ευρώπης, και όχι μόνο, κατάφερα να πλησιάσω.
Στη μέση του περιπτέρου υπήρχε ένα τεράστιο διόραμα που
απεικόνιζε το -εν αναστολή εργασιών ευρισκόμενο- εργοστάσιο
της Νισάν στο Βόλο. Μέσα και γύρω από το εργοστάσιο ο
επισκέπτης μπορούσε να θαυμάσει τους εργάτες που έχουν τεθεί
σε διαθεσιμότητα, αλλά και χαρακτηριστικά δείγματα κατοίκων
της περιοχής μέσα στις _μπεμβέ_, και τις _μερσεντέ_ τους.
Ακριβώς δίπλα στο διόραμα της Νισάν Βόλου υπήρχε εκείνο του
εργοστασίου της Πιρέλι στην Πάτρα. Οι κατασκευαστές του
μοντέλου είχαν καταφέρει να αποδώσουν, με πραγματική μαεστρία
πρέπει να πω, την πραγματικότητα. Σπασμένα τζάμια, σκονισμένα
μηχανήματα και δεκάδες κουρελοπανό που έδειχαν τους _αγώνες_
των συνδικαλιστών να φύγει η Πιρέλι απ_ την Ελλάδα (και να
πάει στην Τουρκία).
Οι εκπλήξεις όμως δεν σταματούσαν εκεί. Ένα μεγάλο τμήμα του
περιπτέρου καταλάμβαναν διοράματα των, επίσης κλειστών,
εργοστασίων της Ρενό Φάρμα, της ?λφα Ρομέο, της Όπελ και της
Πόνι στη Θεσσαλονίκη. Πέρα όμως από την πιστή απεικόνιση της
μιζέριας και εγκατάλειψης, πέρα από τα πιστά αντίγραφα των
πανό και των συνθημάτων και πίσω από τα διοράματα, υπήρχε ένα
τεράστιο video wall όπου εμφανίζονταν εικόνες από τις
εξαγγελίες των κομματαρχών για το μέλλον της
αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ελλάδα, αλλά και από τις
εντυπωσιακές _αγωνιστικές κινητοποιήσεις_ που οδήγησαν στο
κλείσιμο όλων των προσπαθειών.
Εκείνο όμως που, κυριολεκτικά, _έστειλε_ τους ξένους
δημοσιογράφους που επισκέφθηκαν το ελληνικό περίπτερο ήταν η
απονομή των βραβείων προς την Ελληνική Πολιτεία (αλλά και το
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας) από αντιπροσωπείες εργατών των
εργοστασίων της Χιουντάι, της Μάζντα, της Φίατ, της Πόλσκι,
της Ζάσταβα, της BMW, της Μερτσέντες, της Ρενό, της Ρόβερ,
ακόμα και της αμερικανικής Κράισλερ για τη συμπαράσταση του
ελληνικού κράτους (αλλά και του απλού πολίτη) στις αντίστοιχες
αυτοκινητοβιομηχανίες και εθνικές οικονομίες.
Το πρώτο βραβείο το έδωσε η Φίατ, το δεύτερο η Τογιότα, το
τρίτο η Νισάν, το τέταρτο η Πιρέλι κ.ο.κ μέχρι το 100ο (υγρά
φρένων και ζώνες ασφαλείας που ούτε αυτά κατάφερε να φτιάξει ο
δαιμόνιος λαός μας).
H θαυμάσια αυτή παρουσίαση τελείωσε στις 4 το απόγευμα με τις
ομιλίες του υπουργού Εθνικής Οικονομίας, των συνδικαλιστών των
ΔΕΚΟ και αντιπροσωπειών των _αγωνιστών_ που έβαλαν λουκέτο στα
εργοστάσια.
Με την εθνική υπερηφάνια να ξεχειλίζει άρχισα να ξεφυλλίζω τα
_προσπέκτους_ με τα καινούρια μοντέλα. Ήταν καιρός να κάνω κι
εγώ το καθήκον μου και ν_ αλλάξω_ αυτοκίνητο._Κ.Κ.
(*)Τίτλος χρησιμοποιημένος, αλλά πάντα επίκαιρος.